Służebność – osobista, gruntowa, przesyłu – co to takiego?

Służebność

  • Czym jest służebność i jakie są rodzaje ?

Służebności stanowią tzw. ograniczone prawo rzeczowe, obciążające nieruchomość. Ograniczają one własność poprzez obciążenie cudzej nieruchomości celem zwiększenia użyteczności innej nieruchomości lub zaspokajanie innej niż właściciel osoby fizycznej.

Kodeks cywilny wyróżnia trzy rodzaje służebności:

  1. gruntowa

  2. osobista

  3. przesyłu

  • Służebność gruntowa – na czym polega i jak powstaje?

Służebność gruntowa powstaje w wyniku zawarcia umowy pomiędzy właścicielem nieruchomości obciążonej, a nabywającym prawo służebności właścicielem nieruchomości władnącej. W świetle art. 245 k.c. do przeniesienia ograniczonego prawa rzeczowego na nieruchomości potrzebna jest umowa między uprawnionym, a nabywcą (akt notarialny) oraz jeżeli prawo jest ujawnione w księdze wieczystej- wpis do księgi wieczystej.

Służebność może zostać ustanowiona wskutek decyzji administracyjnej, przymusowego ustanowienia w drodze orzeczenia sądu, a także w wyniku zasiedzenia.

  • Zasiedzenie służebności gruntowej, na czym polega?

Służebność gruntową można nabyć poprzez zasiedzenie tylko w wypadku, gdy polega na korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia. Przepisy o nabyciu własności nieruchomości przez zasiedzenie stosuje się odpowiednio (art. 292 k.c.).

  • Ustanowienie służebności wskutek decyzji administracyjnej- na czym polega?

Jeżeli zachodzi potrzeba zapobieżenia niebezpieczeństwu, wystąpieniu szkody lub niedogodnościom, jakie mogą powstać dla właścicieli albo użytkowników wieczystych nieruchomości sąsiednich wskutek wywłaszczenia lub innego niż dotychczas zagospodarowania wywłaszczonej nieruchomości, w decyzji o wywłaszczeniu ustanawia się niezbędne służebności oraz ustala obowiązek budowy i utrzymania odpowiednich urządzeń zapobiegających tym zdarzeniom lub okolicznościom.

  • Ustanowienie służebności wskutek przymusowego ustanowienia w drodze orzeczenia sądu.

Przymusowe ustanowienie służebności gruntowej może dotyczy dostępu do drogi publicznej. Jest to tzw ustanowienie drogi koniecznej. Przed wydaniem postanowienia o ustanowieniu drogi koniecznej sąd powinien przeprowadzić dowód z oględzin nieruchomości, chyba że okoliczności istotne dla wytyczenia drogi koniecznej są niesporne i niewątpliwe albo że przeprowadzenie dowodu z innych przyczyn nie jest potrzebne.

Służebność drogi koniecznej ma miejsce w sytuacji, gdy dana nieruchomość lub budynki gospodarcze do niej należące nie posiadają odpowiedniego dostępu do drogi publicznej. Wówczas za wynagrodzeniem ustanawia się służebność drogi.

  • Podział nieruchomości władnącej i obciążającej

W myśl art. 290 § 1 k.c. w razie podziału nieruchomości władnącej służebność utrzymuje się w mocy na rzecz każdej z części utworzonych przez podział.

  • Wygaśnięcie oraz zniesienie służebności gruntowej

Co do zasady służebność gruntowa wygasa wskutek jej niewykonywania przez okres 10 lat.

  • Służebność osobista – czym jest?

Służebność osobista – jest to prawo obciążające nieruchomość na rzecz oznaczonej osoby fizycznej, którego treść odpowiada treści służebności gruntowej. Wobec służebności osobistych przepis art. 297 k.c. odsyła do zastosowania przepisów o służebności gruntowej.

Służebność osobista charakteryzuje jej niezbywalność, przepisy ustawy wskazują, że nie jest możliwe przeniesienie uprawnienia do ich wykonywania. Wygasa ona najpóźniej ze śmiercią uprawnionego.

Ważne !!

Służebności osobistych nie można nabyć przez zasiedzenie.

  • Służebność mieszkania

Jest to prawo korzystania z budynku lub jego części położonym na cudzej nieruchomości.Mający służebność mieszkania może korzystać z pomieszczeń i urządzeń przeznaczonych do wspólnego użytku mieszkańców budynku. Do wzajemnych stosunków między mającym służebność mieszkania a właścicielem nieruchomości obciążonej stosuje się odpowiednio przepisy o użytkowaniu przez osoby fizyczne.

  • Służebność przesyłu

Zgodnie z art. 305 k.c. nieruchomość można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 § 1, prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń.

  • Czym są urządzenia przesyłowe?

Są to urządzenia służące do doprowadzania lub odprowadzania płynów, pary, gazu, energii elektrycznej oraz inne urządzenia podobne nie należą do części składowych nieruchomości, jeżeli wchodzą w skład przedsiębiorstwa.

Oliwia Spyt – prawnik